به گزارش مشرق، کتاب فقه، سیات و حکومت تألیف دکتر علی دارابی و دکتر مسعود مطلبی با مقدمه دکتر محسن اسماعیلی (استاد دانشگاه و عضو مجلس خبرگان رهبری ) در کمتر از ۳۰ روز به چاپ دوم رسید. جهاد دانشگاهی واحد تهران ناشر کتاب است.
کتاب ۵۱۴ صفحه ، ۷ فصل و ۵ ضمیمه (پیوست) دارد. به لحاظ موضوعی و محتوایی مباحث فصول اول تا سوم به کلیات و ادبیات فقه، تاریخچه فقه و اجتهاد، مکاتب و مدرسههای فقهی شیعی اختصاص دارد. چیستی و چرایی فقه سیاسی و فقه حکومتی موضوعات فصل چهارم و پنجم و فصل ششم به تبیین نظری و تاریخی نظریه "ولایت فقیه" اختصاص یافته و در فصل هفتم تجربه فقه سیاسی در گذشته و حال در جمهوری اسلامی با رویکرد آینده پژوهی فقه سیاسی را شامل می شود.
شبهه شناسی ولایت فقیه و پاسخ به آنها، واژگان و اصطلاحات فقهی، فِرَق، مکاتب و سلسلههای مذهبی ، سیاسی، مفاخر و نام آوران حوزه مطالعات فقهی و بالاخره گاه شمار تحولات فقه، سیاست و حکومت پنج ضمیمه کتاب را شامل می شود. بیش از ۴۰۰ منبع و مأخذ معتبر از کتب، مقالات داخلی و خارجی در ۳۰ صفحه گویای کاری عالمانه و محققانه را حکایت می کند.
کتاب حاصل بیش از دو دهه تدریس مولفان در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی است که برای تدوین و انتشار آن بیش از ۵ سال زمان برده است.
اهم ویژگیهای کتاب فقه، سیاست و حکومت را باید در موارد زیر مورد توجه قرار داد:
۱. منابع و مأخذ علمی و دست اول (فارسی – عربی) نشانهای از اثری علمی و پژوهشی است.
۲. کتاب برای دروس دانشگاهی با زبان نسل جوان و مخاطب دانشجو به نگارش در آمده است. بسیاری از اصطلاحات فقهی و علمی در پانویسها و ضمایم ارجاع داده شده است تا کتاب روان و جذاب باشد.
۳. رهبر حکیم انقلاب اسلامی فرمودند: "نظریه ولایت فقیه سابقه ای هزار ساله در فقه شیعه دارد" این کتاب روای صادقی برای مستند سازی تاریخچه و تحولات این نظریه در ادوار و زمانه مختلف از عصر امامت و به خصوص از غیبت امام زمان(ع) را در بر میگیرد.
۴. در این کتاب نظریه ولایت فقیه از منظر سه مکتب فکری و فقهی بزرگ مورد بررسی قرار گرفت است:
مکتب نجف که ولایت فقیه را در امور حسبیه و بسیار محدود تعریف می کند حضرات آیات سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، سیدعلی سیستانی، از فقها و مراجع بزرگ که اعتقاد به این نظریه دارند.
مکتب قم که ولایت فقیه را دارنده اختیارات رسول مکرم اسلام (ص) و امامان معصوم علیه السلام میداند و ولایت ققیه را استمرار راه انبیاء بر می شمرد.
حضرت امام خمینی (ره) در صدر فقها و مراجع معتقد به این نظریه است حضرات آیات سید علی خامنه ای ، عبدالله جوادی آملی، محمدتقی مصباح یزدی و بسیاری از مراجع و فقهای بزرگ بر این اندیشه تاکید دارند.
مکتب تهران که اعتقاد به نظریه انتخاب ولایت فقیه، رأی مردم و محدود بودن دوران ولایت فقیه دارد. و اختیارات آن را براساس توافق مردم طبق قانون تعریف می کند. حضرات آیات و حجج الاسلام حسینعلی منتظری، نعمت الله صالحی نجف آبادی، محمد حسینی بهشتی، مرتضی مطهری، اکبر هاشمی رفسنجانی، محمد مهدی آصفی را باید از سخنگویان و طرفداران این نظریه برشمرد که تفاوتها و شباهتهای هر یک از این مکاتب به تفصیل در کتاب بیان شده است.
۵. فصل هفتم کتاب را باید از جمله نوآوری و مزایای این کتاب برشمرد. نویسندگان کتاب به تجربه چهل ساله نظریه ولایت فقیه در جمهوی اسلامی پرداخته اند و فراز و فرودهای آن را در عرصه نظر و عمل مورد بررسی و واکاوی قرار داده اند
نکته مهم آنکه در این فصل با نگاهی آینده پژوهانه مباحث نظری و تئوری پردازی و نیز اقدامات عملی و کاربردی در راستای کارآمدی نظریه ولایت فقیه در عرصه اجرایی و مدیریت کشور مورد بحث قرار گرفته است.
۶. شبهه شناسی ولایت فقیه با طرح ۲۰ پرسش و شبهه از جمله نظریه انتخاب و انتصاب، مدت دار بودن زمان ولایت فقیه، رای مردم در انتخاب ولی فقیه ، ولایت فقیه و سازگاری آن با جمهوریت نظام ، مادام العمری ولایت فقیه، از جمله پرسشها و شبهاتی است که یک به یک در کتاب مطرح و پاسخ های مستدل و منطقی به آنها داده شده است.
۷. ۲۷ جدول در سراسر کتاب نظم و سامانه منطقی نویسندگان را برای آنکه خوانندگان و مخاطبان کتاب بتوانند به سهولت مطالب آن را فهم و درک کنند طراحی شده است. از عصر تشریح و ظهور فقه تا عصر اجتهاد، و انقلاب اسلامی، از مکتب مدینه و کوفه تا مکتب نجف و قم و ... بررسی معانی فقه حکومتی ، رابطه فقه و حکومت، نظریه نصب ولی فقیه، انتخاب و امور حسبیه و فقهاء و مراجع طرفدار آن از جمله مباحث این جداول است.
۸. دکتر علی دارابی دانشیار دانشگاه و دارای بیش از ۲۰ کتاب است. که قبلاً با آثار و تالیفاتی چون آینده پژوهی انقلاب اسلامی، بیم ها و امیدها، رفتار انتخاباتی، الگوها و نظریهها، درآمدی بر جامعه شناسی فرهنگ ارتباطات و رسانه، جریان شناسی سیاسی در ایران که با بیش از ۲۲ نوبت چاپ در شمار پر تیراژترین و پرفروش ترین کتاب های کشور بوده است را می شناسیم. دکتر مسعود مطلبی استادیار دانشگاه که دارای مقالات علمی پژوهشی فراوانی است در این کتاب دکتر علی دارابی را همراهی کرده است.
۹. این کتاب در مدت کوتاه چاپ با اقبال گسترده حوزویان و دانشگاهیان، استادان و دانشجویان، محققان و پژوهشگران قرار گرفته است.
۱۰.مطالعه این اثر بدیع، مبتکرانه، که به شکل بسیار مطلوبی و با قیمت مناسب از سوی جهاد دانشگاهی منتشر شده است را به مشتاقان و علاقمندان حوزه فقه، سیاست، حکومت توصیه شود.
